‘Heel even was het door mijn hoofd geschoten om naar Indonesië te gaan, maar de gedachte was nog niet in me opgekomen of ik hoorde mijn oma vanuit haar graf al zeggen: ‘Indonesië? Daar heb je niks te zoeken kind’
Anne Marsman is psycholoog, traumatherapeut, oprichter van het online platform Traumanet en gepromoveerd op onderzoek naar de impact van ingrijpende jeugdervaringen. Anne is derde generatie: haar grootouders van moeders kant zijn geboren in Indië en na de oorlog naar Nederland gekomen. Ze schrijft het liefst voorbij Indisch zwijgen. Over het kwetsbare, pijnlijke, donkere en duistere dat veelal werd en wordt verzwegen, maar ook een plek mag krijgen.
Toen ik 18 was en net mijn middelbareschooldiploma had bemachtigd, luidde ik direct een tussenjaar in en wist ik niet hoe gauw ik het land moest verlaten. Weg van alle spanningen thuis die dagelijks zo voelbaar, maar ook stilgezwegen waren. Weg ook van de eetstoornis die het antwoord was geworden op zowel de spanningen als het zwijgen. En weg van het gevoel nergens echt thuis te zijn. Tegen dit alles leek op reis gaan me dé remedie.
Wie minder enthousiast was, was tante Ilse. Het jongere zusje van mijn Indische oma. In tegenstelling tot haar zus, die ik me als avontuurlijk en een tikkeltje ondeugend herinner, werd zij vooral gekenmerkt door wantrouwen en angst. Vreemden vertrouwde ze per definitie niet, en voorbij de drempel van haar appartement wachtte een wereld vol gevaar. Daar waarschuwde ze me van kinds af aan al voor, net als dat ze me op het hart drukte dat ik als vrouw onafhankelijk moest zijn en mijn eigen boontjes moest kunnen doppen. Het was dan ook tante Ilse bij wie ik wekelijks op kook- en naailes kwam, en die me op een dag een zakmes had toegeschoven, ‘voor je weet uiteindelijk maar nooit’.
