‘Dit is wat de Amerikanen noemen een racistisch hondenfluitje: Je hoort het niet, maar je voelt het wel.’
De Tweede Wereldoorlog in het voormalig Nederlands Indië, de Japanse bezetting en de daaropvolgende dekolonisatieoorlog speelde altijd een rol in de familie van Herbert Steffin. Steffin beschouwt Indische Nederlanders als wegbereiders voor de multiculturele samenleving. “Wij zijn het bewijs dat die samenleving geen drama hoeft te zijn.”
De Tweede Kamer keurde in 1953 het kabinetsbeleid goed om voor de repatriëring onderscheid te maken tussen twee groepen Nederlandse staatsburgers. Als eerste de Westers georiënteerde Europeanen die zich probleemloos zouden kunnen aanpassen in Nederland. Als tweede
de Oosters georiënteerde Europeanen, voornamelijk Indische Nederlanders, die niet-assimileerbaar geacht werden, omdat ze naar aard en cultuur beter op hun plaats zouden zijn in Indonesië. Dit is wat de Amerikanen noemen een racistisch hondenfluitje: Je hoort het niet, maar je voelt het wel. Dit beleid slaagde niet, want de band met Nederland was te sterk en de angst voor een toekomst in Indonesië als tweederangsburger was te groot. Tot schrik van mijn ouders en vele Indische Nederlanders bleek het Nederlands staatsburgerschap niet meer dan een juridisch concept te zijn. Het leidde niet per definitie tot volwaardig Nederlands burgerschap. In de koloniale samenleving was racisme een ordeningsprincipe. In Nederland werden mijn ouders weer geconfronteerd met onbegrip, vooroordelen en met wat je zou kunnen noemen een verdekte vorm van racisme, waarvan de impact nog extra groot was door oorlogstrauma, teleurstelling en een diepgevoeld heimwee. Mijn ouders hadden kunnen kiezen voor slachtofferschap en opgeven, maar dat hebben ze niet gedaan. Ze hebben zich, zoals zoveel Indische ouders, om met de woorden van onze minister-president te spreken ‘ingevochten’, want er was geen weg terug. Hun wereld bestond niet meer. Die was verpulverd tussen de molenstenen van de wereldpolitiek.
LEES VERDER IN ONS MAGAZINE. Nu in de winkel, in onze webshop of neem aan abonnement
