Afgelopen mei was de officiële opening van het project ‘10.000 Voormoeders’ van de Indische Genealogische Vereniging. Om hen alsnog een zichtbare plek in onze familiestamboom te geven, om onze identiteit beter te begrijpen en als eerbetoon.
Ze heette oma Miet, oma Toet, oma Marie of gewoon Tjang. Vanaf het moment dat de eerste Europeaan voet aan wal zette in Nederlands-Indië stond onze Aziatische oermoeder aan de wieg van de Indo-Europese families. Toch werd ze decennialang verzwegen, het was niet iets waar veel kinderen trots op waren. In Indië moest je zo wit mogelijk zijn, dus verloochenden veel Indische mensen hun Aziatische (voor)moeder en reconstrueerden hun afstamming. De inlandse voormoeder werd een Portugese of Spaanse moeder waarmee het bruine kleurtje werd verklaard. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleek zo’n Aziatische voormoeder toch wel heel handig te zijn. Want kon je met een afstammingsbewijs, asal oesoel genaamd, aantonen voldoende Aziatisch bloed te hebben, dan hoefde je in eerste instantie niet naar een Jappenkamp.
Geen geboortebewijs
Alles hebben onze voormoeders moeten opgeven: hun naam (ze kregen een Europese naam), hun identiteit (ze bekeerden zich – al of niet gedwongen – tot het christelijk geloof) en hun kinderen. Want na de oorlog bleven de meeste Tjangs achter terwijl hun kinderen en kleinkinderen naar Holland repatrieerden. Ze hadden geen geboortebewijs, leefden vaak ongehuwd samen met hun Nederlandse of Indische partner waardoor ze nergens aanspraak op konden maken. Sommige Indische kinderen hebben hun moeder of oma nooit meer teruggezien. Velen hebben decennia later een zoektocht ondernomen maar haar nooit gevonden. Spoorloos opgegaan in de anonimiteit van een kampong.
Omdat er nooit over haar werd gesproken is voor veel Indische familie hun voormoeder slechts een naam, een vergeelde foto, een anekdote. Vaak kennen wij haar geboortenaam niet, of
die van haar ouders, of haar geboorteplaats. Dat komt omdat zij dikwijls niet werd geregistreerd bij de burgerlijke stand van Nederlands-Indië. Wanneer we gaan schatgraven in onze familiegeschiedenis, dan vinden we slechts flarden terug van onze Aziatische voormoeders. Toch is zij vaak de sleutel
tot het begrijpen van ons familieverleden.
LEES VERDER IN ONS MAGAZINE. Nu in de winkel, in onze webshop of neem aan abonnement
